Ağ Topolojileri

Haberleşme ağları kaynakların paylaşımını kolaylaştırmak üzere tasarlanmıştır, ancak haberleşme harcamalarını düşürmek, akışı arttırmak ve servislerin gecikmesinin azaltılması da tasarım parametreleridir. Bu nedenle ağın topolojisi göz önüne alınması gereken önemli bir parametredir.

Yıldız Topolojisi

Yıldız topolojisi birçok ağda kullanılan bir topolojidir. Şekil 2-1(a)'da da gösterildiği gibi her istasyon bire-bir bağlantı ile merkez siteye bağlanmıştır. Merkez site (hub veya anahtar denir) istasyonlar arası trafiği düzenleme yeteneğine sahiptir. Bu yaklaşımın çekici tarafı; ağa yeni site veya siteler eklense dahi; her sitenin kendine ayrılmış hattı ile haberleşmeye devam edecek olmasıdır.

Yıldız topolojisi, PBX'lerde ve mesaj anahtarlama tabanlı ağlarda yaygın olarak kullanılır. Genelde böyle bir ağa bağlanan istasyonlar başlıca haberleşme görevlerini yerine getiremezler. Bu görevleri merkezi hub yürütür. Bu topolojinin dezavantajı, merkezi hub'ın çökmesi durumunda tüm ağın haberleşmesinin de çökmesidir.

Halka Topolojisi

Halka topolojisi yıllardır LAN'larda kullanılmaktadır. Her istasyon, halkaya bağlanmıştır ve halkadaki tüm bilgileri alır. Sonuçta bu ağ bir yayın (broadcast) teknolojisi kullanır. Yani, bir istasyonun yayınladığı bir mesaj, halkadaki tüm istasyonlar tarafından alınır. Her bir istasyon halkadan geçen her mesajda bulunan varış adresi bilgisini inceler. Eğer mesajın varış adresi kendi adresi ile eşleşiyorsa istasyon mesajı alır, aksi takdirde istasyon bu mesajı işleme almaz.

Halka genelde tek yönlüdür. Yani, trafik halka çevresinde tek yönlü akar. Ancak günümüzde birçok halka ağı, iki halka kullanmaktadır ve böylece iki yönlü iletim trafiği sağlanabilmektedir.

Çizgisel Topolojisi

Çizgisel topoloji de halka topolojisine benzerdir ve bir yayın ağıdır. Hattaki her bir istasyon, tüm mesajları inceler fakat sadece kendine ait mesajları dikkate alır. Bu tip ağdaki akış trafiği iki yönlüdür. Gönderici-istasyon işaretleri kanala verir ve bu işaretler her iki yönde de yayılırlar. Bu yaklaşımdan dolayı çizgisel topoloji aynı anda birden fazla istasyonun ortama işaret göndermesini engellemelidir, aksi halde işaretler birbirlerine girişeceklerdir. Çizgisel ağda bu biçimde bir iletişim yöntemi kullanılması, birden fazla istasyonun ortama bilgi iletmesi nedeniyle işaretler arası girişim oluşmasına yol açabilir. Bunu önlemek için hattın paylaşımına olanak tanıyan bir iletişim protokolünün geliştirilmesi zorunludur.

Ağaç Topolojisi

Ağaç topolojisi de veri haberleşme ağlarında yaygın olarak kullanılan bir yaklaşımdır. İletim ortamının belirli tel veya kablolar ile bölünmesi dışında çizgisel topolojiye benzerdir (Şekil 2-1(d)).

Dağınık Topolojisi

Dağınık topoloji fazla düğüm içermeyen bazı ağlarda kullanılır. Her istasyon, diğer tüm istasyonlar ile bağlantılıdır. Bu yaklaşım tam-bağlantılılık isteyen sistemler için kullanışlıdır. Çok kısa bir cevap-zamanı sağlar. Ek olarak, istasyonlar pahalı protokollere ihtiyaç duymazlar çünkü anahtarlama fonksiyonları gerekmez. Bununla birlikte, dağınık topolojili ağlar, her yeni istasyonun ağa eklenmesi ile daha pahalı hale gelirler. Çünkü yeni istasyon ağdaki diğer tüm istasyonlara ayrı ayrı haberleşme hatları ile bağlanmalıdır. Bu nedenle, bu yaklaşım endüstride sınırlı kullanıma sahiptir.

Şekil 2-1 Ağ topolojileri