Java Da Classlar Ve Yapılandırıcılar
Constructors yapıcılar
Yapıcının (constructor) ne yaptığını anlamak için sınıfın (class) ne olduğunu anımsamak gerekir. Sınıfın yalnızca bir tür-adı (cins-isim) olduğunu söylemiştik. Sınıf tanımı o türün niteliklerini (değişkenler) ve davranışlarını (metotlar) belirler. Elimizde o türe ait somut bir öğe (türü temsil eden varlık) varsa, o öğe, sözkonusu türün niteliklerine ve davranışlarına işlevlik kazandırır. Dolayısıyla, bir sınıftan, o türe ait öğe(ler) yaratmanın yolları olmalıdır.
Bir sınıf tanımlandığında, bellekte henüz onu temsil edecek öğeler yoktur (static sınıflar hariç). Her sınıf için bu işi yapan özel bir metot vardır. Bu metoda yapıcı (constructor) diyoruz. Yapıcının görevi türe ait öğe(ler) yaratmaktır. Java dilinde bu öğelere nesne (object, instance of the class) denir. Yapıcı (constructor), yaratılan sınıfın doğal bir parçasıdır ve aksi istenmedikçe ön-tanımlı (default) olarak derleyici tarafından oluşturulur ve kendi işlevini yapar. Constructor, javadaki öteki metotlardan tamamen farklıdır. Bu metodun bir değer-bölgesi yoktur; yani hiçbir değer almaz. Bir tek işlevi vardır: sınıftan nesne(ler) yaratmak.
Bir sınıftan bir nesnenin türetilmesi (instantiate) demek onun için ana bellekte bir yer ayrılması, sınıfın değişkenlerine başlangıç değerlerinin verilmesi ve varsa sınıfın fonksiyonlarının etkin duruma sokulması demektir. Bu iş yapılmadan, sınıf hiçbir işleve sahip değildir; sınıfın nitelikleri ve davranışları ancak bu nesnelerde görülebilir. Başka bir deyişle, bir sınıf içinde tanımlanan değişkenler ve metotlar ancak bir nesne içinde hayat bulurlar.
Bir sınıftan istenildiği kadar nesne yaratılabilir. Yaratılan her nesne için ana bellekte o nesneye özgü ve öteki nesnelerinkinden farklı bir yer ayrılır.
Bir sınıf içinde static belirtkesiyle damgalı olan değişkenlere sınıf değişkenleri (class variables) ve static belirtkesiyle damgalı olan metotlara sınıf metotları (class methods) denir.
Bir sınıf içinde static olmayan değişkenlere anlık değişkenler (instant variables) ve static olmayan metotlara anlık metotlar (instant methods) denir.
Nesne yaratılırken, derleyici tarafından otomatik olarak oluşturulan constructor’a ön-tanımlı (default) constructor demiştik. Ön-tanımlı constructor hiçbir parametresi olmayan ve sınıf ile aynı adı taşıyan bir metottur. Ancak, constructor bir metot olduğundan, istenirse aşkın yükleme (overload) yapılabilir, yani farklı parametrelerle farklı işlevlere sahip kılınabilir. Böyle bir constructor tanımlanınca, ön-tanımlı olan contructor kendiliğinden yok olur, onun işlevini tanımlanan constructor üstlenir. Derleyicinin yaratacağı ön-tanımlı constructor yerine, bir çok uygulamada aşkın constructor kurulması daha uygundur.
Örnek: Aşağıdaki sınıf ön-tanımlı (default) constructoru kullanmaktadır. Sınıfın dört tane static değişkeni vardır, onlardan birisi final damgasını aldığı için sabittir. Statik değişkenler için ana bellekte yalnızca birer tane yer ayrılır. Bu demektir ki, statik değişkenlerin ana bellekte başka kopyaları olamaz. Program koşarken statik değişkenin değeri değişebilir, ama bir statik değişken programda son girilen değeri saklayabilir, önceki değerler o adresten (dolayısyla bellekten) ebediyen silinmiş olur.
static int yaricap;
static double cevre;
static double alan;
final static double pi = 3.14;
public static void main(String args[]) {
yaricap = 4;
alan = pi * yaricap * yaricap;
cevre = 2 * pi * yaricap;
System.out.println("Dairenin Alani : " + alan);
System.out.println("Dairenin Cevresi : " + cevre);
}
}
Sonuç olarak bize şöyle bir sonuç göstercektir;
Dairenin Alani : 50.24
Dairenin Cevresi : 25.12
Constructor bir nesneyi yaratınca şu işler gerçekleşir:
· Constructor daima public erişim belirtkesini alır. Böyle olmazsa, yarattığı nesneye dışarıdan erişmek mümkün olamaz.
· Constructor’un adı sınıfın adıdır.
· Normal halde, costructor metodu çağrılırken new anahtar sözcüğü ile kullanılır.
· Constructor ana bellekte nesneye bir yer ayrılmasını sağlar.
· Constructor her çağrılışında yeni bir nesne yaratır.
· Sınıf değişkenleri ve metotlar bütün nesnelerde aynıdır, değiştirilemez.
· Anlık değişken ve metotlar farklı nesnelerde farklı olabilir.
Örnek: Aşağıdaki sınıf yukarıdaki ile aynıdır. Ancak çıktıları yazdırmak için kodları tekrar etmek yerine, onları yaz() metodu ile yazmaktadır. yaz() metodunun formal parametresinin Daire2 sınıfı olduğuna dikkat ediniz.
int yaricap;
double cevre;
double alan;
final static double pi = 3.14;
// Yazdırma metodunun tanımı
void yaz(Daire2 d) {
System.out.println("Dairenin Yaricapi : " + d.yaricap);
System.out.println("Dairenin Alani : " + d.alan);
System.out.println("Dairenin Cevresi : " + d.cevre);
System.out.println();
}
;
// Aşkın Constructor metodunun tanımı
public Daire2(int r) {
yaricap = r;
alan = pi * r * r;
cevre = 2 * pi * r;
}
;
public static void main(String args[]) {
Daire2 d1 = new Daire2(7); // nesne yaratılıyor
d1.yaz(d1); // yaz metodu çağrılıyor
Daire2 d2 = new Daire2(9); // nesne yaratılıyor
d1.yaz(d2); // yaz metodu çağrılıyor
}
}
Burada ise sonuç olarak bize şunu göstericektir;
Dairenin Yaricapi : 7
Dairenin Alani : 153.86
Dairenin Cevresi : 43.96
Dairenin Yaricapi : 9
Dairenin Alani : 254.34
Dairenin Cevresi : 56.52
Aydın ÜMİT
