Ide, Sata, Scsı, Usb Bağlantıları Ve Özellikleri. Veri Transfer Hızları Karşılaştırması
IDE (Integrated Drive Electronics) bilgisayarın anakartındaki veri yolu ile depolama aygıtları arasında kullanılan standart bir elektronik arabirimdir. IDE IBM’in 16 bitlik ISA yol sistemi tabanlıdır ama ayrıca diğer yol standartlarını kullanan yol sistemlerinde de kullanılabilir.Günümüzde satılan birçok bilgisayar IDE’nin gelişmiş versiyonu olan EIDE’yi (Enhanced IDE) kullanır. IDE kasım,1990’da ANSI tarafından bir standart olarak benimsendi. IDE’nin ANSI ismi ATA’dir (Advanced Technology Atachment). Normal şartlar bir IDE arabirim ile iki tane sabit diskin çalıştırılması mümkündür: Ancak iki entegre denetleyicisinin birinci pozisyonda olmak istemesini engellemek gerekir. Bunu yapmak için sürücülerden biri ana sürücü (Master Drive) diğeri de bağımlı sürücü (Slave Drive)’dır. Bu disk işlemlerinde açık bir hiyerarşi oluşturur. IDE’nin deenetleyici teknolojisinin artan isteklerine cevap vermekte yetersiz kalması nedeni ile EIDE’nin ortaya çıkmıştır. IDE denetleyicisinin üç temel sorunu vardı. 528 MB'’lık depolama üst sınırı vardı. Yani 528 MB’ın üstündeki diskler IDElerle kullanılamazlar. En çok iki disk desteği vardı. Yalnızca iki disk kullanılabilmekte idi. Ve CD-ROM gibi çevre birimlerine destek vermemekte idi. EIDE ile birlikte her bir disk için 8.4 GB’lık disk desteği vardır. Günümüzde bu sınır daha da üste çekilmiştir. 128 GB’a kadar diskler desteklenebilir. 4 tane IDE diski ve CD-ROM kullanılabilir. Bunun için de IDE1 ve IDE2 olarak iki tane arabirim konnektörü kullanılır. Birincil olana Primary ikincil olana da Secondary ismi verilir. Bir konnektörde iki tane disk ve benzeri aygıt kullanılabilir. Bunlar birbirinden Master ve slave olarak biribirinden ayrılır. Böylece bilgisayara takılan disk ve benzeri birimler Primary master, Primary Slave, Secondary Master ve Secondary Slave olarak isimlendirilir. Hiyerarşik düzünde aynen bu şekildedir. EIDE’lerle birlikte Ultra DMA kavramı ile karşılaşmaktayız. Ultra DMA bilgisayarın veriyi sabit diskten bilgisayarın veri yolları ile anabelleğe göndermede kullanılan bir protokoldür. ULTRA DMA/33 protokolü verileri çoğuşma modunda ve 33.3 MBps (Megabayt/saniye) hızında transfer eder. Bu bir önceki DMA arabiriminin iki katı kadar daha hızlıdır.Ultra DMA Sabit disk üreticisi olan QUANTUM ve chipset üreticisi olan INTEL tarafından geliştirildi. Bilgisayarınızın Ultra DMA’yı desteklemesi demek bilgisayarınızın daha hızlı açılması, yeni uygulamaları daha hızlı çalıştırması anlamına gelir. Ultra DMA 40 pinlik bir IDE arabirimi kablosu kullanır. Ultra DMA/33’den sonra Ultra DMA/66 çıktı. Ultra DMA/66 verilerin 66 MBps hızında iletilmesini sağlar. Bu bir önceki Ultra DMA moduna göre iki kat hızlıdır. Ultra DMA/66 80 pinlik IDE kablosu kullanılır. Ultra DMA’nın çoğuşma modunu desteklediği söylenmişti. Çoğuşma modu verilerin normalinden daha hızlı gönderildiği bir veri gönderme kipidir. Çoğuşma kipini gerçekleştiren birçok teknik bulunmaktadır. Veri yolunda, Örneğin çoğuşma modu, bir aygıtın yolun kontrolünü ele almasını ve diğer aygıtların bunu kesmemesini sağlayarak gerçekleştirilir. RAM’de ise Çoğuşma modu bir sonraki hafıza birimi kendisine ihtiyaç duyulmadan getirilerek yapılır. Bu disk cachlerinde kullanılan tekniğin aynısıdır. Böylece veriler daha hızlı iletilirler.
Bütün çoğuşma modlarının sahip olduğu bir karakteristik geçici ve güçlendirilemeyen olmasıdır. Sınırlı zaman dilimlerinde ve özel şartlarda normalden daha hızlı veri transferi sağlarlar.
- Bileşenin simgesine tıklayın ve bileşeni seçin. Fareyi formun üzerine getirin. Yerleştirmek istediğiniz yerde farenin sol tuşuna basın ve istediğiniz boyut kadar sürükleyin, bırakın.
- Bileşeni seçin ve forma tıklayın. Bu işlem bileşeni varsayılan büyüklükte ekler.
- Bileşenin simgesine çift tıklayın. Bileşen formun ortasına yerleştirilir.
- Bileşenin simgesine Shift tuşuna basarak tıklayın. Simgenin etrafı mavi bir çizgiyle kaplanacaktır. Sonra forma tıklayarak istediğiniz kadar bileşen yerleştirebilirsiniz. İşleminiz bitince en soldaki ok simgesine tıklayın.
Standart speedbarın görünümü. Fareyi butonların üstüne getirip birkaç saniye bekleyin. Butonun hangi işlevi yerine getirdiği gözükecektir. Burda değil, Delphi'de :-))
|
Karşınıza gelen Speedbar Editor'de sol tarafta kategoriler, sağ tarafta ise komutlara karşılık gelen kısayol butonları yer alır. İstediğiniz butonları, farenizle sürükleyip Speedbar'ın üzerine bırakın. Speedbar'dan bir butonu çıkarmak için Speedbar Editor açık iken butonun üstüne tıklayın ve sürükleyerek Speedbar'ın dışında bir yere bırakın. Butonların yerini değiştirmek için yine Speedbar Editor açık iken sürükleyip yeni yerine bırakın. Reset butonu ile Speedbar'ı ilk haline getirebilirsiniz. SpeedBar'a ayrılan alanı artırmak istiyorsanız SpeedBar ile Component Palette arasındaki çizgiyi fare ile sürükleyin.
Bir bileşenin olay yöneticisini oluşturmanın 3 yolu vardır. Mesela bir butonun OnClick olayına bir olay yöneticisi oluşturmak için:
- Düğmeyi seçin. Object Inspector'da Evets sayfasına geçin ve OnClick olayının sağ tarafındaki boşluğa çift tıklayın.
- Düğmeyi seçin. Object Inspector'da Evets sayfasına geçin ve OnClick olayının sağ tarafındaki boşluğa yöntemin adını girin ve Enter tuşuna basın.
- Düğmeyi çift tıklayın. Delphi bu bileşen için varsayılan olay olan OnClick olay yöneticisi açacaktır. Varsayılan olay diğer bileşenler için farklıdır. Mesela Edit için OnChange'dir.
SATA ,Serial ATA nın kısaltmasıdır.SATA'ya şu sıra çoğu kullanıcının kullandığı ve CD-ROM,RW,DVD gibi disk okuyucuları bağlamak için daha uzun sürede kullanacağı sandığım Paralel ATA'nın evrim geçirmiş şeklidir.
SATA standardı daha ince ,ergonomik kabloların ve daha az iğne sayılarının kullanılmasına olanak veriyor.Ayrıca Paralel veri iletiminde hız sadece kısa mesafeli uzaklıklarda etkiliydi.Uzun mesafelerle veri iletimi gerçekleştiriliyor, ama hız önemli derecede düşüyordu. Bunun nedeni ise, bit sayılarının uzun mesafede rasgele hızlarda gitmesi ve bundan dolayı bir karmaşanın meydana gelmesiydi. Ayrıca, 40 veya 80 iğneli paralel kablolar kalın olduklarından dolayı, yeterince esnek bir yapıda değillerdi. Bu nedenle de, kasanın içindeki hava sirkülasyonunu da etkiliyorlardı.
SATA'nın pin sayısı da diğer bağlantıya göre daha düşük. Serial ATA için 6 ya da 8 damarlı bir kablo yeterli. Paralel kablolarda bu damar sayısı 40 idi, hatta Ultra ATA 66 ve 100'lerin çıkması ile birlikte damar sayısı da 80'e çıktı. Seri bağlantıda zaman gecikmesinin yaşanması mümkün değil. Çünkü seri bağlantıda, paralel bağlantının aksine sinyal iletimi tek bir kanaldan yapılıyor.
IDE kablolarını kullanmak istemeyen ve anakartında SATA özelliği bulunan kullanıcılar bir adaptör yardımı ile PATA sabit disklerine SATA veri kablosu takılabilirler
Şimdi de SATA diskleri Windows XP kuracağımız bilgisayarımıza nasıl tanıtacağımıza gelelim.Windows XP kurulumu yapıyoruz.Kurulum esnasında bu ekranla karşılaştığımızda "F6" 'ya basmalıyız
"F6" 'ya bastığımızda birşey olmuyormuş gibi görünsede bir süre sonra karşımıza bu ekran gelecek.Biz de yeni bir aygıt eklemek için "S" tuşuna basacağız
Hemen ardından bizden anakartımızla beraber gelen sürücü disketini isteyecek.Disketiniz yoksa kurulumdan önce oluşturmanız gerekir.Büyük olasılıkla bu sürücüler anakartınızla gelen CD'dedir orda da yoksa anakartı üreten firmanın internet adresinden indirebilirsiniz.Disketimizi sürücüye yerleştirip "Enter" tuşuna basıyoruz
İşte disketten sürücü adı okundu ve onaylamamız için bize bir sorgu ekranı geldi."Enter" tuşuna basarak onay veriyoruz
Serial ata paralel atanın geliştirilmiş halidir denilebilir.Saniyede 150 mb veri iletimiyle şimdiye kadar ki veri iletişimde ulaşılabilinecek en yüksek hıza ulaşılmıştır.Ama çok yeni bir teknoloji olduğu için eski işletim sistemlerinde serial ata harddisk kullanmak için birkaç ayar yapmak gereklidir ve eski anakartlar bu teknolojiye uyumlu olmadığı için serial ata harddiskleri desteklemezler bu nedenle eski bir ana karta sahipseniz bu teknolojiyi kullanamazsınız.Şimdi win 98 de sata için yapılacak ayarlara gelelim : .biostdan configure sekmesine gelelim ve serial ata ayarı enhanced modda ise bunu compatible şekline getirelim
SCSI Nedir? Çeşitleri Nelerdir? Nasıl Çalışır? Komutlar Nasıl İşler?
6-6,5 yıllık bir geçmişi ile yeterli bir olgunluğa erişti artık : SCSI ( Small Computer System Interface ). Çekiciliğinden ise çok az şey kaybetti. EIDE'den biraz daha pahalı olmasına rağmen bir adaptöre 7 adet cihaz bağlanabiliyor. EIDE ise iki kanalı ile sadece dört adetcihazı kontrol edebiliyor.
|
SCSI Nedir?
SCSI ( Small Computer System Interface = Küçük bilgisayar Sistemi Arabirimi ), HD ,Cd-ROM , Scannerlar , Printerlar gibi aygıtları eski ve şu anki diğer paralel arabirim standartlarından daha uyumlu ve gelişmiş bir şekilde kontrol eden ANSI standardıdır. Skazi diye okunur. ( Bazen Skuhhzi diye okuyanlar olabiliyor. ). Apple tarafından geliştirilmiş olan SCSI standardı imac hariç diğer tüm model Macintoshlarda bulunur. Pc 'lerde ise SCSI aygıtlar, ya entegre SCSI kontrolcüleriyle ya da SCSI kontrol kartlarıyla kontrol edilebilip kullanılıyor. SCSI şu anki diğer paralel arabirim standartlarından daha hızlı bir veri akışına sahiptir. Bu hız ise şu anda 160Mb/s'yeye kadar çıkıyor. ( Şu an kullandığımız güncel IDE disklerimizdeki saniyedeki veri transfer hızı teorik olarak maximum 66 Mb, gecelekte ise bu 100 Mb'a çıkacak ) SCSI aygıtları çalışıtrmak için daha önce bahsettiğim gibi SCSI kontrolcüsü olmalı. Fakat SCSı standartları farklı olduğundan her SCSI aygıt her SCSI kontrolcüsüyle çalışmaz. SCSI Standartlarını eğer bilirsek olayı anlayabiliriz sanırım.
SCSI Standartları
İlk tanımlanan SCSI standardı, sadece sabit diksler içindi ve bu 1986 yılında tanımlandı. Bu zamanda SCSI veriyolu transfer hızı standardart asenkron modda, 8 bitlik veriyolu üzerinde yalşakık 3Mb/sn idi. Senkron modda, SCSI, veri transfer hızı 5 Mb/sn'yi geçimyordu. SCSI arabiriminin temeli, halen SCSI aygıtlar arasında veri transferini ve iletişimini kontrol eden komut seti belirler.Bu komutlar SCSI'nin gücünü ortaya koyar, çünkü SCSI mantığının çok daha verimli olmasının altında yatan etmen bu komutlardır. İlk başlarda bu komutlar üreticiler tarafından tam olarak kullanılamıyordu. daha sonra SCSI komutlarını standar hale getirmek için CCS (Common Command Set ) geliştirildi.
|
SCSI-1 olarak bilinen orjinal SCSI, "basit SCSI" olarak bilinen ve çok fazla destek bulan SCSI-2 'ye geliştirildi. SCSI-3 ile birlikte, belirli aygıtların desteklediği spesifikasyonlara uymak için bir dizi komut seti geldi. SCSI-3 için toplanan bu komutlar sadece SCSI-3 paralel arabiimi tarafından kullanılmadı. Bu komutlar SCSI-3'den başka Fibre Channel , Serial Bus Protokolleri gibi diğer paralel ve seri arabirimler tarafından da kullanıldı.
En çok tamamlanan SCSI standardı ise, saniyede 80 Mb transfer için 40 Mhz saat hızı kullanan Ultra-2 'dir. LVD ( Low Voltage Differential = Düşük voltaj Diferansiyel ) sinyallemesini kullanan Ultra-2 12 metreye varan daha uzun kabloların kullanılmasına izin verdi. LVD teknolojisi daha düşük Voltaj tüketimini ve düşük maliyet sağlar.
En son SCSI standardı ise trnasfer hızını saniyede 160Mb'a çıkaran Ultra-3'dür Bu standart geneld karışıklı olmasın diye Ultra160/m olarak adlandırılıyor. Ultra160/m standartlarını destekleyen Disk'ler daha fazla transfer hızı imkanı sunuyor. Ayrıca Ultra160/m verilerinizin güvenliği için CRC ( Cyclical Redudancy Checking )hata denetleme sistemini destekliyor.
Şu anki SCSI standartlarını ve özellikleri aşağıdaki tabloda bulabileceksiniz.
|
|
SCSI'nin Avantajları Nelerdir?
SCSI nin avantajlarında bahsedecek olursak; ilk olarak SCSI'nin IDE gibi veri taransferi için gelen komutları işlemciye yaptırmaz. Kendi üzerindeki kontrolcüye yaptırır. IDe aygıtlar işlem yaparken işlemciyi kullanırken, SCSI kendi denetçisi üzerine yapacağından işlemciye binen yük daha azdır. Çok fazla CD yazan kişilere genelde SCSI Cd yazıcı önerilir. Bunun sebeplerinde bir tanesi ise düşük işlemci kullanımıdır. bu şekilde hata oranı daha azalır. Gerçi günümüzde IDe CD-Yazıcıları ile SCSI Cd-Yazıcılar arasında pek bir fark kalmasada ilerde sıralayacağımız avantajlar önemlidir. SCSI kartların üzerinde kendi BIOS'ları bulunur. Yani bir SCSI kart üzerine taktığınız bir aygıtı SCSI BIOS sayesinde görebiliyorsunuz. Bir SCSI kartına ( Band genişliğine bağlıdır ) max. 7 veya 15 aygı bağlanabilir. Ve bu ayggıtlar IRQ işgal etmez. Sebebi ise bu takılan SCSI aygıtların hepsinin SCSI kart üzerineden dünyaya açılması. Yani sadece SCSI kart IrQ işgal eder. Eğer SCSI kartınız Dual-Channel ( Çift Kanallı ) ise 15 SCSI aygıtnı sorun olmadan bağlayabilirsiniz. Ayrıca sisteminize birden fazla SCSI kart da bağlayabilirsiniz. Sisteminize 2 adet Dual -Channel SCSI kartı attınız mı 30 aygıt bağlayabilirsiniz. ( Bu kadar aygıtı kim kullanır acaba. Üstelik bunların güç ihtiyacını nasıl karşılayacağız! ). SCSI'nin genişleme açısından çok ama çok daha mantıklı olduğunu rahat bir şekilde anlıyoruz.
Sistem çalışma esnasında ise SCSI aygıtların çok daha rahat ve sorunsuz olduğunu görüyoruz. Paralel Porta bağlanan bir pirniter sahibi iseniz tarama esnasında hiç bir şey yapamazsınız genelde. Ama SCSI tarayıcılarda bu sorun yoktur. Çünkü tarayacının yaptırdığı işlemleri Paralel Scanner gibi işlemciye değilde kendis SCSI denetleyecisine yaptırır. Yalnız şuradan şu sonuç çıkmasın : "SCSI aygıtlar hiç CPU harcamaz!" Hayır. Bu yanlıştır. Yüzde %0,01 ila %5 arasında bir CPu kullanımı vardır genelde. Bu rakam bazen duruma göre çok da olmasa artabilir.
|
Bağlantılar
SCSI kartınıza SCSI Disknizi veya SCSI CD-Sürücünüzü yada SCSI tarayacınıı taktığınızda bunlar nasıl tanınır ve hangisinili birincil veya ikincil oalcağına nasıl karar verilir? gibi konulara değinmek gerekir. SCSI arabiriminiz 8 bitlik dar bir veriyolu kullanıyorsa taktığuınız aygıtlara 0-7'ye kadar değişen bir ID numarası verilir. Eğer 16 bitlik geniş veriyolu kullanılıyorsa bu rakam15'e kadar çıkar.ID olayına türkeçede genelde adresleme deniyor. Mantığı tıpkı IDE aygıtları gibidir. Yani, Primary Master ve SEcondary Master gibi adreslemeler yerine ID olayı kullanılıyor SCSI teknolojisinde. SCSI teknolojisinde Giriş/Çıkış işlemi isteyen aygıtlara ise Initator ( Başlangıç aygıtı )adı veriliyor. bu başlangıç aygıtlarını işlemlerini yerine getiren aygıtlara ise hedef aygıt denir. Hedef aygtılara 8 kadar ilave aygıt takılabilir. Çünkü hedef aygıtlar kendi yapılarında denetleyici bulundrurlar. İşte bunlara ise Logical Unit ( Mantıksal Birim ) adı verilir. Bu aygıtlara LUN ( Logical Unit Number ) dediğimiz mantıksal birim numaraları atanıyor. SCSI denetçiye gönderilen komutlar, aygıtları aygıtların LUN numaralarına göre tanınır.
SCSI kartına bir SCSI sabit disk, SCSI CD-Sürücü ve SCSI tarayıcı taktığımızı düşünelim. Sabit diske ID numarası olarak 0 , Cd-Sürücüye 1 , Tarayıca ise 2 verilir. Bunların hepsinin mantıksal birim numarası ( LUN ) 0 'dır. SEbebi ise Taraycını bağlı olduğu kanalda taraycının tek mantıksal aygıt olmasıdır. Her SCSI ID 1 den 7 ye kadar LUN'a sahip aygıtı kontrol edebilir. Dolayısı ile dış dünyaya açılan SCSI bağlantısına birden fazla aygıtın bağlanmasının espirisi budur. Yani öz olarak ID2 nuımarasında bulunan Taraycıcının portuna 7 farklı donanım bağlanabilir!
|
USB bağlantı noktasını kullanan ürünler hayatımızı kolaylaştırıyor. Ama USB hakkında biraz daha etraflı bilgiye sahip olmak, doğru ayarlarla cihazlardan en iyi performansı almak için faydalı olacaktır
Tarih
|
Teknoloji
|
Hız
|
12/1995
|
FireWire
|
400 Mbps
|
4/1996
|
Ultra SCSI
|
20 MBps
|
9/1998
|
USB 1.1
|
12 Mbps
|
9/1998
|
Ultra160 SCSI
|
160 MBps
|
4/2000
|
USB 2.0
|
480 Mbps
|
6/2000
|
Ultra ATA/100
|
100 MBps
|
7/2000
|
Ultra ATA/133
|
133 MBps
|
4/2002
|
FireWire 800
|
800 Mbps
|
|
USB 1.1
|
USB 2.0
|
FireWire
|
Maksimum kablo uzunluğu:
|
3 metre
|
5 metre (480 Mbps)
10 metre (110 Mbps) |
800 Mbps: 100 metre (FireWire 800))
400 Mbps: 4,5 metre ) 200 Mbps: 14 metre |
Güç
|
100 miliamper
|
100 miliamper
|
1,5 amper
|
Mimari
|
Host/Slave
|
Host/Slave
|
P2P, birebir
|
- http://www.citircafe.com/tr/index.php?topic=10771.0;imode
- http://www33.brinkster.com/sersoftserdar/delphi/DERSLER/IDE.ASP
- http://images.google.com.tr/imgres?imgurl=http://img9.exs.cx/img9/6534/45le.jpg&imgrefurl=http://www.payidar.net/resimli-program-aciklamalari-ve-kullanim-kilavuzlari/60325-sata-disklere-windows-kurulumu-resimli-anlatim.html&usg=__YF3UmJ4rtpgrF4dF7Kb-eTB-Ng0=&h=477&w=633&sz=15&hl=tr&start=206&um=1&tbnid=QpPbF3GY0Po55M:&tbnh=103&tbnw=137&prev=/images%3Fq%3Dide%2B%25C3%2596ZELL%25C4%25B0KLER%25C4%25B0%26start%3D200%26ndsp%3D20%26um%3D1%26hl%3Dtr%26lr%3Dlang_tr%26sa%3DN
- http://images.google.com.tr/imgres?imgurl=http://www.penta.com.tr/images/channels/disk_scsi_01.jpg&imgrefurl=http://www.penta.com.tr/channels/1.asp%3Fid%3D345&usg=__0HOn7EpHKIiwbOUxMG4Q_4mz3nU=&h=280&w=281&sz=17&hl=tr&start=8&um=1&tbnid=hbtEIleDhFATSM:&tbnh=114&tbnw=114&prev=/images%3Fq%3Dscsi%2Bnedir%26um%3D1%26hl%3Dtr%26lr%3Dlang_tr%26sa%3DN
- http://cihansalim.net/dosya/200505a.htm