JavaScript Nedir?
JavaScript C dilinin browser'lara uyarlanmış hali diyebileceğimiz halidir.
JavaScript Nedir?
HTML dili her ne kadar metinler üzerinde neredeyse her türlü düzenlemeyi yapmamıza izin verse de, zayıf kaldığı bazı yönler vardır; mesela HTML bize web sayfalarına bir 'iş' yaptırtma, onları değişik olaylara veya durumlara duyarlı hale getirme imkanı sunmaz. Bu eksikliği Netscape firmasının yetkilileri de farketmiş olacak ki Aralık 1995 tarihinde, C dilinin browser'lara uyarlanmış hali diyebileceğimiz JavaScript'i piyasaya sürdüler.
Daha ileri gitmeden önce Javascript ile Java arasında en ufak bir bağlantı bile olmadığı bilinmelidir. Doğruyu söylemek gerekirse Javascript başlangıçta "LiveWire" kısa adıyla anılırdı. Netscape tarafından yaratıldığında LiveScript dendi. Aslında yeniden adlandırıldığında Netscape tarafından ECMAScript adıyla kullanıldı. Çünkü standartlaştırılması için Netscape yazılım kurallarını ECMA'ya aktarmıştı.Tam bu dönemde Sun Microsystems Pascal ve Delphi dillerinden esinlerek oluşturduğu 'Java' isimli bir programlama dilini piyasaya sürmek üzereydi. Netscape'in piyasaya sürdüğü script dilinin ismini JavaScript koyması, o dönemde çok telaffuz edilen 'Java' kelimesinin popüleritesinden yararlanmak adına uyguladığı bir pazarlama stratejisiydi, yani pek çok kişinin düşündüğünün aksine Java ile JavaScript arasında isim benzerliği hariç hiçbir benzerlik yoktur.
- JavaScript Netscape firması tarafından C'den türetilmiş bir programlama dilidir daha dogrusu Web scripting dilidir.
- JavaScript, Java dilinin bir alt versiyonu değildir, kendi başına bir script dilidir.
- Stratejik bir ticari kararla ona Javascript ismi verilmiştir.
- JavaScript dili kodun bulunduğu ana bilgisayarda ( server' da ) değil istemcinin bilgisayarında (client-side) çalışır.
- JavaScript ‘ lerin çalışabilmesi için web brower’e ihtiyaç duyarlar.
- Javascript’ in sunucu tarafında script yazılabilir bunu için temel JavaScript'e ek olarak nesneler ve işlevler katılarak 'JavaScript (SSJS) 'yapılmaktadır.
- İlk başta Netscape tarayıcıları için tasarlanan JavaScript, sonradan diğer web tarayıcılar tarafından da desteklenen genel bir script dili haline geldi.
Netscape firması JavaScript dilini hazırladığında Microsoft firması bu dilin özelliklerini veya yazılım tarzını tam anlamıyla Internet Explorer'a eklemedi. Kendi yazım kurallarını belirledi. Bu yüzden biz JavaScript kodu yazarken bu iki tarayıcı özelliklerini de göz önünde bulundurmalıyız. Fakat bu her kodda karşımıza çıkmaz.
Bircok tarayıcı Internet Explorer, moziila firefox ve benzerleri JavaScript dilinin özelliklerini ve yazılım tarzını tam olarak kendi bünyelerine katmadılar ve kendi tarayıcılarında çalışacak scriptler için yazım kuralları belirlediler. Bu yüzden bir javascript yazarken güncel kullanılan tarayıcılarda test etmek gerekir.
JavaScript ile dinamik html sayfalar yapmak münkün, ayrıca asp ve php web programlarıyla birlikte kullanılanarak bir çok işi sunucuyu yormadan istemci tarafında yapılabildiginden, amatör veya profesyonel webmasterlar için vazgecilmez bir script dilidir.
Web Programlama javascript’ den kullanıcı bilgilerinin doğru girilip girilmediği ya da kullanıcıya veri girişinde ya da menü kullanımında seçenekler sağlamak amaçıyla kullanılır
Başlamadan önce bilinmesi gerekenler
Baslamadan önce muhakkak bu bilgilere sahip olmalıyız.Çünkü Javascript bu bigilerin ustune kurulu bir dildir.
HTML / XHTML
Javascript, istemci (client) tarafında çalışan, yorumlanan, nesnel tabanlı, yüksek düzey kodlama dilidir. Halbuki Java istemci tarafında çalışan, derlenmiş, nesnel tabanlı yüksek düzey bir dildir.
- İstemci tarafında olmak
Tarayıcının çalıştığı bilgisayara aktarılan programlar o bilgisayarda çalışmaya başlar. Buna karşıt olan yöntem sunucu tarafında olmaktır. Sunucu tarafında çalışan programların yalnız sonuçları tarayıcının bulunduğu bilgisayara iletilir. Örnek yazılımlar PHP, ASP ya da JSP olarak adlandırılabilir.
- Yorumlanmış
Yazılan program kaynak kod olarak istemcinin bilgisayarına açık ve görünür biçimde taşınır. Daha sonra kullanılırken makina koduna dönüştürülür. Derlenen programlar önce makina koduna dönüştürülür sonra taşınmaya başlar. Bu yüzden programın gerçek kaynak kodu bilinmez. Java gerçekte iki kez yarım derlemeden geçer. İlk derlendiğinde "byte code" (ikili kod) elde edilir. Daha sonra taşındığı bilgisayarda kullanılırken makina koduna dönüşür. Yorumlayıcılar dil konusunda o kadar titiz olmazlar. Hiç kullanılmayan bir kod içinde yazım hatası olsa bile programın çalışması bozulmaz ve sorun çıkartmaz (ta ki o kullanılmayan bozuk kod kullanılmaya başlayınca sorun başlamış olur).
- Kodlama
Bunu tanımlamak biraz daha zordur. Kodlama daha çok yinelenen işleri yapmak için kullanılır. Tümüyle bir programlama dili olsalar da, karmaşık programların derinliklerine inmezler (Örneğin bellek yönetimi ya da iş parçası -thread- gibi...). Onlar daha çok bu işleri yapmak için bir başka program kullanırlar ve en temel biçimde onların ne yapacağını bildirirler. Büyük bir olasılıkla kendi kullanıcı arayüzlerini kullanmazlar ama başka programların arayüzlerine dayanarak kullanıcı iletişimini sürdürürler. Bu tanımlar Javascript için oldukça doğrudur. Tarayıcının ekrana neler yerleştirmesi gerektiği Javascript ile bildirilmez. Yalnız belgede değişiklik yapılacağı bildirilir. Tarayıcı artık bellek yönetimini ve iş parçalarının çalışmasını düzenler, Javascript yazılımını kendi yapması gereken işlerle özgür bırakır.
- Yüksek Düzey
Konuşma diline en yakın yazılım diline denir. Karşıtı assembly kodlamasıdır ki doğrudan makina diline çevirilir.
Java Script’in bazı genel özellikleri :
- Javascript kodlarını yazmak için Windows kullanıcıları için NotePad, Mac. kullanıcıları için Simple Text yeterlidir.
- JavaScript kodları etiketi ile biter.
Etiketi JavaScript’i anlamayan eski sürüm tarayıcıların bu kısmı geçmeleri içindir. - Genellikle yazım tarzı
<script> |
şeklindedir.
- İyi bir programcı kod satırlarında açıklama yapar. Bu satır şu işlemi gerçekleştiriyor gibi açıklayıcı bilgiler yazar kodlarının yanına. JavaScript’te bu tür açıklama // ile başlar ve // ile biter. Eğer açıklamanız bir satırdan fazla ise /* ile başlar */ ile biter.
Örnek:
// bu satır kullanılacak değişkenlerin tanımlanması |
- JavaScript kodları Html kodların arasında yer alır. Veya uzantısı js olan dosyalarda saklanarak yine Html içerisinden çağırılır. Java Appletleri gibi Html’den ayrı bir unsur değildir. Javascript Html’in bir parçasıdır.
- Kullanılacak yere göre Html’in içerisinde kullanılır. Fakat genelde <head>…</head> etiketleri arasında kullanılır.
- Javascript kodları bittiğinde elinizde asla kendi başına çalışan uzantısı exe veya com olan bir dosya olmaz. Her zaman için tarayıcı tarafından yorumlanması gerekir. Yorumlanması demek Javascript kodunun çalışması anlamındadır.
Java ve Javascript aynı mıdır?
Netscape HTML'nin yetersizliğini çok önceden gördüğü ve bir programlama dili geliştirdi. JavaScript Netscape firması tarafından C'den türetilmiş bir programlama dilidir daha dogrusu Web scripting dilidir.
JavaScript, Java dilinin bir alt versiyonu değildir, kendi başına bir script dilidir. Java ile JavaScript`in web sitelerinde kullanılabilmek dışında hiçbir ortak noktası yok.Tamam, belki JavaScript, Java`nın bir çok ifadesini ve akış-denetim yapılarını destekliyor olabilir ama Java`daki statik yazım ve güçlü tip-denetim özellikleri JavaScript`te yok.Java birprogramlama dilidir, JavaScript ise bir scripttir. Farkları ise; Java ile gerçekprogramlar yazarsınız ancak program yazmakla uğraşmadan güzel şeyler yaratmak istenildiğinden ve ağırçalıştığından dolayı Java çok yaygınlaşmamıştır. Web Programlama javascript’ den kullanıcı bilgilerinin doğru girilip girilmediği ya da kullanıcıya veri girişinde ya da menü kullanımında seçenekler sağlamak amaçıyla kullanılır.Stratejik bir ticari kararla ona Javascript ismi verilmiştir.
JavaScriptle Ne Yapılabilir?
- Javascript HTML tasarımcılarına programlama imkanı sağlar.
HTML tasarımcıları normalde programcı değildir fakat Javascript çok kolay bir sentaksa sahip olan bir script dilidir!
Hemen herkes küçük bir Javascript kodunu HTML sayfasına koyabilir.
- Javascript HTML sayfasına dinamik metin ekleyebilir.
Aşağıdaki gibi bir script ifadesi
document.write("<h1>" + ad + "</h1>")
- HTML sayfasına değişken metin yazabilir.
- Javascript event'lere tepki verebilir.
Kullanıcının bir HTML elementine tıklaması veya sayfanın yüklenmesinin tamamlanması gibi bir event (olay)
oluştuğu anda çalışacak bir Javascript kodu belirtilebilir.
- Javascript HTML elementlerini okuyabilir ve yazabilir.
- Bir Javascript kodu HTML elementlerinin içeriğini okuyabilir ve değiştirebilir.
- Javascript verilerin geçerliliğini kontrol etmek için kullanılabilir
Javascript ile form verilerinin servera gönderilmeden önce geçerliliği denetlenebilir. Bu serverı ekstra işlem
yapmaktan kurtarır. (ÇN: Javascript bazı browserlarda çalışmadığı veya kullanıcı tarafından çalışması engellenebildiği için geçerlilik denetimi server tarafında da her zaman yapılmalıdır)
- Javascript kullanıcının browserını tesbit etmek için kullanılabilir
Javascript ile kullanıcının browserı tesbit edilebilir ve bundan sonra kullanıcı browserın türüne göre farklı
birsayfaya yönlendirilebilir.
- Javascript çerezler (cookie) oluşturmak için kullanılabilirJavascript kullanıcının bilgisayarında bilgi saklamak ve tekrarokumak için kullanılabilir. (ÇN: Bu bilgilere çerez denir.)
JavaScript case sensitive (büyük küçük harf duyarlı) bir dildir.Değişkenler ve diğer öğeler küçük ya da büyük yazılabilirler. Ancak A değişkeni ile a değişkeni birbirinden farklıdır.
<html>
<body>
<script type="text/javascript">
test= "küçük harf";
TEST= "BÜYÜK HARF";
document.writeln("test = "+test+"<BR>");
document.writeln("TEST = "+TEST+"<BR>");
</script>
</body>
</html>
