GPL
 
GPL(general public license) lisansı 1983 yılında Richard Stallman tarafında GNU projesi için geliştirilmiş bir sözleşmedir. Günümüzde gerek üreticiler gerekse kullancılar tarafından en çok tercih edilen lisans durumuna gelmiştir. GPL yayınlanan eserin kaynak kodlarıyla birlikte yaynlanmasını gerektirir. Birlikte yayınlanmıyorsa bile kaynak kodlar ulaşılabilcek bir konumda olmalıdır. Kullanıcıların kodları incelemesi üzerinde değişiklik yapması serbestir. Hatta bir eseri değiştirip yeni bir eser yapabilir ve bundan parada kazanabilirler yapmalrı gereken tek şey yeni yazdıkları eserinde GPL lisansına sahip olmasıdır. Bu sayede emeğin çalınması engellenmektedir. GPL lisanslı ürenlerin ücretsiz olması gerekli değilken genel olarak bu tarz ürünler ücretsiz olarak dağıtılır. Bu açıdan bakınca para isteyenlerden çok kendini ve kendisiyle birlikte insanlığı geliştirmeyi hedefleyen bir kitlenin lisansı olduğu söylenebilir. İnternetle birlikte ortaya çıkan yayınlanma sorununa bir çözüm yaratmayı amaçlamaktadır. Üründen para kazanılamsada ürünün yaygınlaşmasını kolaylaştırdığından ve dünyada GPL lisansı kullanan kitleye ulaşma imkanı sağladığından direkt ürün üzerinden olmasada yan yollardan para kazanılma imkanı sağlar (reklam , ücretli ek paketler gibi).

GPL' nin Avantajları ve Dezavantajları 

GPL, bir lisans anlaşmasının temel amaçlarından olan kullanıcıyı koruma kısmını oldukça başarı ile yerine getirir. Kullanıcı neredeyse yazılımı üreten kişi ile aynı haklara sahiptir ki en basitinden kodu istediği gibi değiştirip kendi amaçlarına uygun hale getirebilir ve bunu satıp maddi kazanç elde edebilir. Kullanıcı aynı zamanda, çok sayıda yazılımın kodunu inceleyebildiği için, kendisini geliştirme imkanı bulur, eninde sonunda bir gün de üretici konumuna gelip, o da GPL yazılım üretmeye başlar. Bunlar bugün yazılım endüstrisini kasıp kavuran gelişmelerdir. 

GPL, ister beğenilsin, isterse eleştirilsin bilişim sektöründe son yılların en büyük gelişmelerinden birisidir. GPL ile lisanslanmış yazılımların içinde en popüleri olan Linux İşletim Sistemi ve daha binlerce yazılım, IBM, SUN, Oracle, Corel gibi dünya devi firmaları kendi saflarına çekmeyi başarmış, Microsoft gibi bir diğer dünya devinden yetkilileri de GPL aleyhinde konuşmalar yapmak ve "Linux neden ücretsiz değildir" gibi yazılar piyasaya sürmek zorunda bırakmıştır. Yapılan propagandalar sonuç olarak neyi doğurur şu an öne sürmek çok zor fakat kesin olan bir şey var ki, GPL artık bilişim sektöründe küçümsenemeyecek bir gerçektir.
                       
KAYNAK KOD

Herhangi bir yazılımın işlenip makina diline çevrilmeden önce insanların okuyup üzerinde çalışabildiği programlama diliyle yazılmış hali.

AÇIK KAYNAK KOD
 
Açık kaynak yazılım veya açık kaynaklı yazılım veya kaynağı açık yazılım, kaynak kodu isteyen herkese açık olan yazılımlardır.

Bu tür yazılımların ayırt edici özelliği kullanıcıya yazılımı değiştirme özgürlüğü sağlamasıdır. Açık kaynak kodlu yazılımlar, uyarlanabilir, sağlam, hızlı ve güvenlidir. Açık kaynak kod dünyası, yeni bir yazılım üretme biçimi, yeni iş modelleri sunmaktadır. Dünyanın her tarafından bilişim uzmanlarınca imece yöntemi ile endüstri standartlarında geliştirilen açık kaynak kod yazılımları, insanlığın ortak malıdır.

Programcılar yazılımları geliştirirken kullandıkları programlama dilleriyle kaynak dosyaları oluştururlar. Daha sonra derlemeli dillerde (C, C++, Java, Pascal) bu dosyayı derleyerek çalıştırılabilir hale çevirirler. Açık kaynaklı yazılım savunucuları her üretilen ve dağıtılan programla birlikte kaynak kodunun da dağıtılmasını savunurlar. Bu sayede geliştirme esnasında ve ilerde yeni sürümlerin ortaya çıkması esnasında daha çok sayıda gözün süzgecinden geçmiş daha kaliteli bir yazılım çıktığını düşünürler. Açık kaynaklı yazılımlar 2005 senesi itibariyle bir patlama yapmışlar ve onbinlere varan program ve varyanta ulaşmışlardır. En iyi bilinenler Linux, Open Office, GNU, Debian'dır.


Hasan Ercan GONCAL.