Ekran
Ekran, görüntü sergilemek için kullanılan elektronik araçların genel adıdır.
Ekrandaki tüm görüntüler noktalardan olusur. Ekrandaki en küçük noktaya pixel adı verilir.
Pixel sayısı ne kadar fazlaysa görüntü o kadar nettir. Buna da çözünürlük denir.
Ekranın ölçü birimi inch’tir (“). Inch ngiliz ölçü birimidir ve 1 inch yaklasık 2,54 cm’ dir. 14’’, 15’’, 17’’, 21’’ büyüklügünde ekranlar vardır.
Ekran, başta televizyon ve bilgisayar olmak üzere birçok elektronik cihazın en önemli çıktı aracıdır. Bu araç, plastik bir koruma içinde gerekli elektronik devreleri, güç transformatörünü ve resmi oluşturan birimleri içerir.
Ekranla bilgisayar arasındaki iletişimi ekran kartı sağlar. Yani, ekrandan çıkan veri kablosu bilgisayar kasasında ekran kartına bağlanır. Ekranların boyutları inç ölçü cinsinden belirlenir ve 14 inç, 15 inç, 17 inç, 19 inç gibi değerlerle ifade edilir. Bu boyut, ekranın bir köşesinden diğer köşesine olan uzaklıktır.
Pixel Örnekleri
Başlıca ekran türleri şunlardır:
CRT Ekranlar
Bir ekranın en önemli parçası çeşitli elektronik devrelerle birlikte CRT (Chatode Ray Tube - Katot Işınlı Tüp) denilen havası boşaltılmış ve ön yüzeyi
binlerce fosfor noktacığından (dot) oluşan koni şeklindeki tüptür. Bu tüpün geniş tarafı dikdörtgen şeklindedir. Diğer dar tarafında ise elektron tabancası bulunur.
Renkli ekranlarda renklerin oluşması için üç temel renk (kırmızı-yeşil-mavi) RGB kullanılır. Her renk için elektron tabancası içerisinde bir ışın demeti oluşturan eleman vardır. Ayrıca ekran yüzeyi de üç ayrı renkli fosfor tabakasından oluşur. Bu tabakalar delikli bir maskenin arasından aydınlatılır. Hassas bir şekilde ayarlanan bu deliklerde her renge ait ışın demeti sadece o renge çarpar. Ekrandaki her nokta üç ayrı renkteki
fosfor damlacığından oluşur. Bu üç fosfor damlacığı da bir araya gelerek “pixel” leri oluşturur. Birbirine en yakın aynı renkteki iki noktanın merkezleri arasındaki uzaklığa “dot pitch” denir. Nokta aralığı anlamına gelen bu ifadenin bu günkü değerleri 0.24 mm ile 0.28 mm arasında değişmektedir. Bu değerlerin küçük olması görüntü kalitesinin artması anlamına gelir.
LCD Ekran
LCD (Liquid Cyristal Diyote -Likit Kristal Diyot ) ekranlarda, görüntü sıvı kristal diyotlar yardımıyla sağlanmaktadır. Bu diyotlara gerilim
uygulandığında, içlerindeki moleküllerin polarizasyonu ve beraberinde de diyotun geçirgenliği değişmektedir. Normalde saydam olan bu diyotlara gerilim uygulandığında geçirgenliklerini kaybederler ve siyaha dönerler. Renkli LCD ekranlarda ise çok küçük ve birden fazla diyot kamanı kullanılarak görüntü alınmaktadır.
LCD monitörler aktif ve pasif Matrix olmak üzere ikiye ayrılırlar. Aktif matrix ekranlarda her bir pikselin kontrolü tek bir ince film transistörle (TFT) gerçekleştirilir. Pasif matrix ekranlarda ise bu tür bir transistör yoktur. Ama günümüzde bütün LCD ler TFT olarak üretildiğinden TFT diye belirtilme gereği duyulmamaktadır..
Bir tarafta rengi oluşturan renk filtreleme camı, diğer tarafta ise TFT camı mevcuttur. Renk filtreleme camı arasındaki voltaj farkına göre likit kristaller hareket ederler. Bu hareket şekline göre arkadan verilen ışığın şiddeti ve kutuplaşma yönü değişir. Bunun sonucunda farklı oranda ve parlaklıkta renkler gözümüze ulaşır.
Fizikler boyutlar küçük vede hafiftir. LCD lerde görüntü net ve parlaktır. Titreşim ve radyason yapmaz.
LCD ekranları sıvı kristalden oluşmaktadır. Sıvı kristallerin tepki süreleri CRT ekranlara göre düşüktür. Buda hareketli görüntülerde fluluk yaratır. Netlik hareket fazla olduğu zamanlarda azalır bunu gözle görebilirsiniz. Görüntü sabitleştiği anda netleşir. İkinci bir eksi yönleri ise görüş açılarının düşük olması. Yani lcd ekranlara yandan baktığınızda görüntüyü net bir şekilde göremezsiniz. Yüksek kalite lcd ekran kullanan monitor veya tvlerde bu oran yani görüş açısı 130-140 derecelere kadar çıkabilmektedir ama 150-180 dereceden görüntü alabilmek lcd lerde imkansızdır. Son olarak lcd ekran boyları en fazla 82cm e kadar çıkabilmektedir. Daha büyük bir ekran için plazmayı tercih etmelisiniz.
LCD Ekranların Artıları ve Eksileri;
+ Az güç harcar.
+ Titreşim yapmaz gözü yormaz.
+ Az yer kaplar hafiftir.
+ Görüntü net ve parlaktır.
- Tepki süresi düşük.
- Ekran pikselleri çabuk bozuluyor.
- Kontras seviyeleri düşük.
- Görüş açısı düşük.
Plazma, birbirine eşit sayıda bağımsız elektron ve pozitif iyonlardan oluşan elektriksel anlamda Nötr, yüksek iyonize edilmiş gaz karışımının farklı bir hale dönüştüğünde kendisine verilen isimdir. Bu açıdan bakıldığında maddenin katı, sıvı ve gaz dediğimiz üç halinden farklı bir haldir.
Cihaza elektrik verildiğinde bu bölmelerin içindeki özel karışım gaz, maddenin üç halinden farklı olan plazma haline dönüşür ve görünmeyen UV ışını yayar. Bu ışın kırmızı, mavi ve yeşil fosfor tabakasına çarparak görünür ışığı ve renkleri oluşturma yöntemi ile diğer televizyon teknolojilerinden farklılaşır.
Plazma Ekranteknolojisinde her pikselde içleri özel bir gaz karışımı ile dolu düşük basınçlı kapalı cam bölmecikleri vardır. Bu ufak plazma bölmelerinin ardında kırmızı, mavi ve yeşilden oluşan renkli fosforlar bulunur.
Plazma Ekranların Artıları ve Eksileri
+ 161cm e kadar plazma ekranlar bulunabilir.
+ Az yer kaplar hafiftir.
+ Yenilerde HD uyumu ile mükemmel görüntü kalitesine ulaşılabilir.
- Görüntü kalitesi LCD lere nazaran daha düşüktür
- Güç tüketimi fazladır.
- Ekranda uzun süre kalabilecek sabit bir görüntü ekran yüzeyine yapışır ve silinmez.
- Fiyatları pahalıdır.
Kaynak
